lichen sclerosus 231

Lichen sclerosus

Achtergrond informatie:

Lichen sclerosus van de vulva komt vooral voor bij postmenopauzale vrouwen (prevalentie 1:300 tot 1:1000). Er is een associatie met auto-immuunziekten (alopecia areata, vitiligo, schildklierafwijkingen, pernicieuze anemie). Meestal (75%) in anogenitaal streek (labia minora, binnenzijde labia majora, clitoris, perianaal), ook op thorax, rondom navel, ellebogen, knieholtes, nek. Soms blaartjes, excoriaties, bloedingen. Soms begeleid/voorafgegaan door fluor (20%), pruritus (50%), infectie. Oorzaak is onbekend. Voor voorbeelden zie de pagina lichen sclerosus voorbeelden (258).

De vulva (dat is het gebied rond de vagina-opening) wordt aanvankelijk vaak rood en gezwollen. In een later stadium kan de huid erg dun worden (=atrofie) en delen van de vulva kunnen veranderen. Zo kunnen de kleine schaamlippen langzaam verdwijnen of kan de toegang tot de vagina versmallen.

Lichen sclerosus van de vulva gaat meestal gepaard met veel jeuk en pijn. Vrijen wordt zeer pijnlijk. De huid in het aangedane gebied is deels rood, deels porcelein-wit, en soms kunnen blaren en wondjes in het gebied ontstaan. Ook donkere verkleuring van de huid kan optreden.

In sommige gevallen doet ook het gebied van de anus mee. Dit kan aanleiding geven tot pijnklachten bij ontlasting.

In de sclerotische fase ivoorwitte tot erythemateuze maculae, papels en plaques, in atrofische fase verlittekening en verschrompeling van de huid. De labia kunnen verstrijken of fuseren. De genitale mucosa zijn niet aangedaan. Klachten zijn jeuk, branderigheid, pijn, dyspareunie, dysurie, pijn bij defaecatie.

Behandeling: zie rechts op deze pagina.

Bron: huidziekten.nl lichen sclerosus

FTO 12-2023

Vaseline-lanette créme

Clobetasol

2-3x daags als basis. Zie verder onder.

Clobetazol 0,05% 1 dd in de avond gedurende 4 weken. Hierbij 3-4 daags smeren en daarnaast vaseline-lanette crème (1 uur tussen corticosteroiden en indifferente crème) laten. Indien de klachten zijn afgenomen: afbouwen met intermitterende therapie: 4 weken lang 4 dagen smeren, dan 4 weken 3 dagen smeren, enzovoorts en zo afbouwen.

Geneesmiddelnaam

Dosering + opmerkingen

Basis behandeling

Geneesmiddelnaam

Dosering + opmerkingen

Behandeling met klasse 4 steroïden

Naslagwerk en bronvermelding:

Huidziekten.nl - lichen sclerosus

NHG richtlijn anogenitale lichen sclerosus: revisiedatum; maart 2013

Algemeen:

Oorzaak is onbekend, mogelijk auto immunologische achtergrond.
Vaak chronisch en in klein aantal gevallen leidend tot plaveiselcelcarcinoom.
Symptomen: met name jeuk, soms s nachts waardoor slaapproblemen, verder dysurie, dyspareunie, pijn bij defaecatie, ook vaak door erosies en fissuren.
Bij langer bestaande lichen sclerosis: atrofisch en sclerotisch beeld met verstrijken van de labia minora en bij mannen bv ontstaan van phimosis en meatusstenose.

Symptomen en klinisch beeld,

Let bij LO op mogelijk aanwezigheid plaveiselcelcarcinoom: unilaterale afwijking, niet genezend ulcus, pijn, klieren.
Bij twijfel eventueel stansbiopt laten doen in 2e lijn.
DD: dermatomycose, eczeem, postmenopausale atrofie, vitiligo, lichen planus, maligniteiten en verwondingen.

Behandeling:

Uitleg geven.
Doel van behandeling: verlichten van de klachten en voorkomen van verlittekening, anatomische afwijkingen en progressie naar mogelijk een plaveiselcelcarcinoom.

Locale behandeling:

Gebruik van zeep en strak synthetisch ondergoed vermijden.
Gebruik indifferente middelen: meerdere keren per dag, bijvoorbeeld na ieder toiletbezoek: vaseline-lanette crème, vaseline cetomacrogol of zinksulfaatvaseline, minimaal een uur na gebruik van de corticosteroiden crème.
Klasse 4 dermatocorticoid zalf 0,05% clobetasol.
1 dd dun voor het slapen gedurende 4 weken.

Behandeling na 4 weken:

Indien klachten zijn afgenomen: Afbouwen corticosteroïd zalf met intermitterende therapie: 4 weken lang 4 dagen corticosteroïd smeren, 3 dagen niet, volgende 4 weken: 3 dagen corticosteroïd smeren, 4 dagen niet enzovoorts.
Therapie kan stoppen bij milde varianten.
Indien aanhouden van de klachten: diagnose heroverwegen.
Recidieven behandelen en soms levenslang intermitterende therapie nodig.
Bij contra-indicaties corticosteroïden of blijvende klachten → verwijzen naar de 2e lijn voor eventueel calcineurine remmers.