Cerebro vasculair accident (CVA)
Naslagwerk en bronvermelding:
Bij een TIA, minor stroke of CVA één malig 2x 80 mg (=160 mg) in de acute fase.
Bij patiënten die een herseninfarct of een TIA hebben doorgemaakt, wordt net als bij patiënten met cardiovasculaire problemen geadviseerd te streven naar een LDL-cholesterolwaarde lager dan 1,8 mmol/l. Zie ook hypercholesterolemie (017).
Trombocytenaggregatieremmer in acute fase (antistolling)
1 dd 75 mg (geen maagbeschermer noodzakelijk). Startdosis 300 mg (=4 tabl. 75 mg). Bij een Cyp2c19 im fenotype kan een dosering van 1 x daags 150 mg worden overwogen. Bij patiënten die een herseninfarct of een TIA hebben doorgemaakt, wordt net als bij patiënten met cardiovasculaire problemen geadviseerd te streven naar een LDL-cholesterolwaarde lager dan 1,8 mmol/l. Zie ook hypercholesterolemie (017).
Trombocytenaggregatieremmer t.b.v. een CVA (antistolling)
Begrippen
- TIA (Transient Ischaemic Attack): Plots ontstane neurologische uitval, die op het moment van presentatie aan de arts al weer verdwenen is. Een TIA is een voorbijgaande focale neurologische uitval met een plots begin en wordt veroorzaakt door ischemie van de cortex, hersenstam, cerebellum of retina. De meeste TIA's duren kort: de helft minder dan 30 minuten en driekwart minder dan een uur. Het klinisch beeld van een TIA is afhankelijk van de lokalisatie van de ischemie.
- Minor stroke: Lichte (niet ADL beperkende) acute neurologische uitval, die nog aanwezig is op het moment van presentatie aan de arts.
- CVA (Cerebro Vasculair Accident): Acute neurologische uitval, die nog aanwezig is op het moment van presentatie aan de arts.
Differentiaal diagnose CVA/minor stroke
- Intracraniaal ruimte-innemend proces (abces, tumor, chronisch, subduraal hematoom).
- Aura bij migraine.
- Focale epilepsie.
- Orthostatische hypotensie, vasovagale collaps.
- Hypoglykemie.
- Conversie.
- Hyperventilatie.
- Ziekte van Ménière, neuritis vestibularis.
- Arteritits temporalis (visusstoornissen).
- Multiple sclerose.
CVA vervolgbehandelingen
Behandelen bij zeer hoog risico CVRM
Secundaire preventie zonder cardiale emboliebron:
- Clopidogrel eenmalige oplaaddosis 300 mg, vervolgens 1 dd 75 mg (zit in werkvoorraad)
- Acetylsalicylzuur eenmalige oplaaddosis 160-300 mg, vervolgens 1 dd 30-100 mg + dipyridamol retard 2 dd 200 mg.
- Bovenstaande gelijkwaardige behandelopties, keuze op basis van bijwerkingenprofiel*
- Bij minor stroke of TIA met hoge recidiefkans: < 24 uur na uitvalsverschijnselen start clopidogrel + acetylsalicylzuur gedurende maximaal 21 dagen.
- Bij ingrepen: TAR (trombocytenaggregatieremmer) continueren, met uitzondering van intracraniële neurochirurgie en prostaatbioptie.
Secundaire preventie bij atriumfibrilleren of andere cardiale emboliebron:
- DOAC of vitamine K antagonist.
- Bij groot infarct tijdelijk overbruggen met TAR (trombocytenaggregatieremmer) in verband met verhoogd risico hemorragische transformatie.
CVA vervolgbehandelingen
Indicaties voor PPI (protonpompinhibitor) bij acetylsalicylzuur als TAR (trombocytenaggregatieremmer):
- Leeftijd ≥ 80 jaar.
- Leeftijd ≥ 70 jaar + co-medicatie met een verhoogd risico op maagcomplicaties: cumarinederivaat, DOAC, P2Y13-remmer (clopidogrel, prasugrel, ticagrelor), systemisch werkend glucocorticoïd, SSRI, venlafaxine, duloxetine, trazodon, spironolacton.
- Leeftijd ≥ 60 jaar + ulcus of complicatie daarvan in de voorgeschiedenis.
Voorkeur voor pantoprazol (zit in werkvoorraad) boven esomeprazol (zit in werkvoorraad) bij gebruik van clopidogrel. Indien moet worden gemalen kiezen voor lanzoprazol (zit niet werkvoorraad).
Na intracerebrale bloeding
- Trombocytenaggregatieremmer kan worden herstart
- In geval van oraal anticoagulantia: overweeg omzetten naar TAR, eventueel in overleg met neuroloog en cardioloog
CVA: acute behandeling
Indien uitval < 12 uur bestaand; insturen ziekenhuis zinvol
Contra- indicaties intraveneuze trombolyse:
- CVA < 6 weken geleden.
- Intracraniële bloeding < 3 maanden geleden.
- Bloeding gastro-intestinaal of urinewegen < 2 weken geleden.
- Grote chirurgische ingreep < 2 weken geleden.
- Vitamine K antagonist + INR > 1,7.
- Gebruik DOAC (tenzij laatste inname >24 uur geleden.
Acetylsalicylzuur
Indicatie: bij werkdiagnose TIA indien patiënt niet direct door neuroloog wordt beoordeeld
R/ acetylsalicylzuur 1 dd 160 mg (zit in werkvoorraad).
Contra-indicaties: actief peptisch ulcus, actieve maag-darmbloeding, overgevoeligheid voor salicylaten
Werkzaam na 30-60 minuten, duur 7-10 dagen.
EMV-score (Glasgow-comaschaal) score 3-15 (een score van 8 of lager = coma*)
|
E-score
|
M-score
|
V-score
|
openen ogen
|
motorische reactie
|
verbale respons
|
(1) niet reageren
|
(1) geen reactie op pijnprikkels
|
(1) geen reactie
|
(2) op pijnprikkels reageren
|
(2) strekken
|
(2) geluiden maken
|
(3) op aanspreken reageren
|
(3) abnormaal buigen
|
(3) woorden zeggen
|
(4) spontaan reageren
|
(4) terugtrekken
|
(4) zinnen zeggen, verward
|
|
(5) lokaliseren
|
(5) adequate antwoorden
|
|
(6) opdrachten uitvoeren
|
|
*Reflexen bij comateuze patiënten: oculocephale-, pupil- op licht, dreig- en hoestreflex
|