Mictie/LUTS klachten:

• Moeilijk op gang komen van mictie.
• Zwakke straal.
• Moeilijk te bedwingen aandrang.
• Minder goed uitplassen.
• Toegenomen mictiefrequentie 's nachts.

Oorzaken bemoeilijkte mictie bij oudere mannen:

• Statische urethrale obstructie door een groeiend adenoom (BPH).
• Dynamische obstructie tgv veranderingen in alfa-adrenerge innervatie van de blaashals en de prostaatstreek.
• Detrusor (blaasspier) zwakte en instabiliteit tgv veroudering en veranderde innervatie.
• Verzwakking bekkenbodem.
• Phimosis.
• Blaassteen/urethersteen/uretherstrictuur (bij langdurig kathetergebruik of na infectie).

Indeling mictieklachten:

• Klachten tijdens ledigingsfase: hesitatie (moeilijk op gang komen), persen, langere duur mictie, zwakke straal, onderbroken straal, retentie urine na uitplassen, incontinentie door overloop.
• Klachten tijdens opslagfase: abnormale aandrang, toegenomen mictiefrequentie, aandrang incontinentie, pollakisurie (toegenomen frequentie om te plassen), nycturie, nachtelijke incontinentie.
• Klachten na de mictie: residugevoel, nadruppelen

Mictieklachten bij mannen kunnen worden veroorzaakt door specifieke oorzaken en klachten kunnen worden veroorzaakt die niet direct terug te leiden zijn tot (orgaan) specifieke oorzaken → aspecifieke mictieklachten.

Het is altijd nodig om specifieke oorzaken van mictieklachten uit te sluiten.

Epidemiologie mictieklachten:

20-25% van de mannen ouder dan 50, neemt verder toe met de leeftijd.

1/3 mannen ouder dan 80 ooit urineretentie.

Specifieke oorzaken:

• Acute/chronische prostatitis.
• Acute (gecompliceerde) cystitis.
• Urethritis.
• Urethrastrictuur.
• Urineretentie → Benigne prostaathyperplasie (BPH) (123).
• Prostaatcarcinoom.
• Overig:
• Obstipatie.
• Decompensatio cordis.
• Diabetes mellitus.
• Neurogene aandoeningen.
• Medicatie.

Als specifieke oorzaken zijn uitgesloten en dus aspecifieke oorzaken het meest waarschijnlijk zijn, is het belangrijk na te gaan waar de patiënt de meeste hinder van ondervindt.

BEHANDELING VAN ASPECIFIEKE OORZAKEN

Algemene adviezen en niet medicamenteuze behandeling:

Afwachten:

• 1/3e spontane verbetering, 1/3e onveranderd, 1/3e toename klachten

Adviezen bij aspecifieke mictieklachten:

• Lichaamsbeweging
• Adequate vocht- en vezelinname bij obstipatie
• Vochtinname (in de avond) beperken (soms)
• Bekkenbodemoefeningen en uitstellen van de mictie

Bij incontinentie:

• Bekkenbodemfysiotherapie
• Opvangmaterialen (met preventie vochtletsel)

Indien dit onvoldoende resultaat heeft of patiënt veel last heeft van zijn klachten dan kan men medicamenteuze behandeling overwegen, doe dit op basis van de voornaamste klacht:

• Aspecifieke klachten → pagina BPH (123)
• Incontinentie (urge)/overactieve blaassyndroom/nycturie → pagina urge incontinetie (124)
• Acute blaasretentie → Zie deze pagina (125)

Mictieklachten die een nadere evaluatie behoeven, dus geen typische LUTS klachten zijn:

• Hematurie.
• Hematospermie.
• Pijn bij het plassen.
• Andere typen pijn.
• Recidiverdende urineweginfecties.
• Ernstige urine incontinentie.

Andere (mede)oorzaken bemoeilijkte mictie:

• Medicijngebruik: antipsychotica, tricyclische antidepressiva, anticholinergica, antiparkinsonmiddelen, antithistaminica, opiaten, lisdiuretica, lithium, calciumantagonisten.
• Intoxicatie bv alcohol en nicotine.
• Infectie: prostatitis of urethritis.
• Urethrastrictuur.
• Ernstige obstipatie.
• Neurogeen blaaslijden.
• Overloopblaas.
• Blaasstenen.
• Blaascarcinoom.

Mictieklachten = Lower Urinary Tract Symptoms (LUTS)

 Ingrid van Soest FTO 09-2022

Anatomie

De interne sfincter = een onwillekeurige sfincter ligt in het gladde spierweefsel van de m.detrusor vesicae.
→ Functie 1: Voorkomen van retrograde ejaculatie.
→ Functie 2: Blaashals afsluiten voor urine.  

De externe sfincter.

• De intrinsieke m.sphincter externus:
  Gevormd uit de circulaire laag dwars gestreept spierweefsel in de urethrawand. Spant aan bij druk verhogende momenten.  
• De extrinsieke m.sphincter externus:
  Ligt buiten de urethra en bestaat uit de bekken musculatuur. Staat onder willekeurige controle.

Fysiologie

Tijdens de blaasvulling:

• Parasympatische bezenuwingen zorgt voor een inhibitie van de m. detrusor en activatie van de gladde en gestreepte spieren van de urethrale sfincter.
• Rond 150-200cc urine wordt iemand zich bewust van de blaasvulling.

Tijdens mictie:

• Sympatische remming op de blaashals valt weg, waardoor de blaashals geen prikkel meer krijgt om aan te spannen en zal relaxeren.
• Activatie parasympatische stimulatie blaas: de m. detrusor zal contraheren.

2020-03-09 Aspecifieke mictieklachten.pptx FTO presentatie

2020-03-09 BPH.pptx FTO presentatie

2020-03-09 Verslaglegging FTO.docx FTO aspecifieke mictieklachten

2022-09-19 Mictie klachten bij mannen.pptx FTO presentatie

Verenso richtlijnen - Urineweginfecties bij kwetsbare ouderen

NHG standaard - Urineweginfecties

Onderzoek bij het wisselen van een katheter bij een urineweginfectie Babich, T., Zusman, O., Elbaz, M., Ben-Zvi, H., Paul, M., Leibovici, L. and Avni, T. (2018), Replacement of Urinary Catheter for Urinary Tract Infections: A Prospective Observational Study. J Am Geriatr Soc, 66: 1779-1784.

Naslagwerk en bronvermelding:

• Het niet meer spontaan kunt legen van de blaas door te plassen = retentie.
• Als men blaas niet meer volledig kan legen = residu.
• Een urineweginfectie is de verzamelnaam voor alle infecties die betrekking hebben op de urinewegen: nier, nierkelk, urineleider, blaas en urinebuis.
• CAD: Cathéter à demeure; is een verblijfskatheter.

Begrippen: