Lage luchtweginfecties (pneumonie)

Zie voor het bepalen of er gestart moet worden met antibiotica bij hoesten als hoofdklacht het stroomdiagram “acuut hoesten” en bij koorts en/of delier als hoofdklacht het stroomdiagram “koorts en/of delier”. Voor achtergrond informatie over lage luchtweginfecties zie deze pagina (074)

FTO N. Manders 09-2024

Bron: Verenso - Lage luchtweginfecties

Stroomdiagram lage luchtweg infecties (pneumonie) ingangsklacht “acuut hoesten”

Tachycardie ≥ 100bpm

SBD ≤ 90 mmHg,

Hypotensie =

DBD ≤ 60 mmHg

Koorts ≥ 38,0°C

Tachypnoe ≥ 25ah/min

Bron: Verenso - Lage luchtweginfecties

Deze Verenso richtlijn is bedoeld voor oudere patiënten in verpleeghuizen.

(*) Geen duur van klachten toegevoegd, zoals in NHG standaard omdat kwetsbare ouderen eerder gezien (dienen te) worden.

(**) Klinische indruk arts, rekening houdend met ernst ziekte verschijnselen, waaronder dyspnoe, tachycardie, hypotensie en lage saturatie.

(+) Klinisch oordeel arts doorslaggevend. (als een patiënt kort na het ontstaan van de ziekte verschijnselen wordt gezien (<3 dagen) kan het CRP nog stijgende zijn.)

(#) Waarschijnlijkheidsdiagnose “lage luchtweginfecties” alleen gerechtvaardigd, indien er sterke verdenking is op infectieuze oorzaak en geen ander focus gevonden kan worden.

acuut hoesten (*)

CRP meten

Expectatief, actief vervolgen, z.n.

revisie (+)

Geen LLWI,

andere diagnose

Ernstig zieke

Patiënt (**)

Systemische verschijnselen: koorts,tachycardie, hypotensie, delier

Nieuwe, eenzijdige ausculatoire afwijkingen

Start AB, maar sluit andere oorzaken uit, in het bijzonder bij afwezigheid van koorts (#)

Luchtweggerelateerde verschijnselen: tachypneu, dyspnoe

Ja

Ja

>60

Nee

<20

20-60

Nee

Start antibiotica

Matig zieke

Patiënt (**)

Nieuwe, eenzijdige ausculatoire afwijkingen

Stroomdiagram lage luchtweg infecties (pneumonie) ingangsklacht “koorts en/of delier”

Deze Verenso richtlijn is bedoeld voor oudere patiënten in verpleeghuizen.

(*) Geen duur van klachten toegevoegd, zoals in NHG standaard omdat kwetsbare ouderen eerder gezien (dienen te) worden.

(**) Klinische indruk arts, rekening houdend met ernst ziekte verschijnselen, waaronder dyspnoe, tachycardie, hypotensie en lage saturatie.

(+) Klinisch oordeel arts doorslaggevend. (als een patiënt kort na het ontstaan van de ziekte verschijnselen wordt gezien (<3 dagen) kan het CRP nog stijgende zijn.)

(#) Waarschijnlijkheidsdiagnose “lage luchtweginfecties” alleen gerechtvaardigd, indien er sterke verdenking is op infectieuze oorzaak en geen ander focus gevonden kan worden.

Tachycardie ≥ 100bpm

SBD ≤ 90 mmHg,

DBD ≤ 60 mmHg

Koorts ≥ 38,0°C

Tachypnoe ≥ 25ah/min

Hypotensie =

Bron: Verenso - Lage luchtweginfecties

koorts en/of

delier (*)

Matig zieke

patiënt (**)

Ja

Nee

<20

>60

20-60

Tachypneu

Ja

Nee

Nee

Nee

Ja

Nee

Ja

Nieuwe, eenzijdige ausculatoire afwijkingen

Nieuwe, eenzijdige ausculatoire afwijkingen

Start AB, maar sluit

andere oorzaken uit,

in het bijzonder bij afwezigheid van

koorts (#)

Expectatief, actief vervolgen, z.n.

revisie (+)

Geen LLWI, andere

diagnose

Start antibiotica

Start AB, maar sluit

andere oorzaken uit,

in het bijzonder bij afwezigheid van

koorts (#)

CRP meten

Ernstig zieke

patiënt (**)

Tachypneu

Nieuwe, eenzijdige ausculatoire afwijkingen

Ja

Medicamenteuze behandeling lage luchtweginfecties (pneumonie) volgens het formularium

Amoxicilline+clavulaanzuur tabl./susp.

3 dd 625 mg tab. of 3 dd 10 ml susp. 250/62,5 mg / 5 ml (100 ml flacon) als moet worden gemalen, gedurende 5 dagen. Bij traag herstel; 7 dagen behandeling. Versterkt de werking van acenocoumarol of fenprocoumon.

Geneesmiddelnaam

Dosering + opmerkingen

1e keuze bij pneumonie (met onbekende verwekker):

Ciprofloxacine tab./susp.

Voeg ciprofloxacine toe 2 dd 500 mg per os gedurende 7 dagen of overweeg in te sturen naar het ziekenhuis. Versterkt de werking van acenocoumarol of fenprocoumon.

Geneesmiddelnaam

Dosering + opmerkingen

Bij onvoldoende verbetering van pneumonie na 48 uur toevoegen:

Geneesmiddelnaam

Dosering + opmerkingen

Aspiratiepneumonie:

Ceftriaxon injectie +

Lidocaïne

Indien orale intake niet mogelijk is 1 dd 1000 mg i.m. gedurende 5 dagen, LET OP! Altijd oplossen in 3,5ml lidocaïne 1%, zodat een totaal oplossing van 3,8 ml wordt verkregen. Zonder lidocaïne is dit zeer pijnlijk. Diep intra-musculair in een grote spier toedienen. Versterkt de werking van acenocoumarol of fenprocoumon.

Indien mogelijk, switch dan naar oraal; amoxicilline+calvulaanzuur.

Co-Trimoxazol

2 dd 960 mg per os, gedurende 7 dagen. Versterkt de werking van acenocoumarol of fenprocoumon.

Geneesmiddelnaam

Dosering + opmerkingen

2e keuze bij pneumonie (met onbekende verwekker):

Amoxicilline+clavulaanzuur tabl./susp.

3 dd 625 mg tab. of 3 dd 10 ml susp. 250/62,5 mg / 5 ml (100 ml flacon) als moet worden gemalen, gedurende 7 dagen. Versterkt de werking van acenocoumarol of fenprocoumon.

Indien orale intake niet mogelijk is 1 dd 1000 mg i.m. gedurende 5 dagen, LET OP! altijd oplossen in 3,5 ml lidocaïne 1%, zodat een totaal oplossing van 3,8 ml wordt verkregen. Zonder lidocaïne is dit zeer pijnlijk. Diep intra-musculair in een grote spier toedienen. Versterkt de werking van acenocoumarol of fenprocoumon.

Indien mogelijk, switch dan naar oraal; amoxicilline+calvulaanzuur.

Clindamycine

3 dd 600 mg per os gedurende 7 dagen. Versterkt de werking van acenocoumarol of fenprocoumon.

Geneesmiddelnaam

Dosering + opmerkingen

Bij onvoldoende verbetering van een aspiratiepneumonie na 48 uur toevoegen:

Ceftriaxon injectie +

Lidocaïne

w

w

w

w

w

w

w

Ondersteunende maatregelen bij lage luchtweginfecties

• Dehydratie: stimuleer orale vochtintake (streef naar 1,5 liter/dag) en start zo nodig parenterale vochttoediening. zie hoofdstuk dehydratie (109).
• Bronchospasme: start met bronchodilatantia (middels dosisaerosol met voorzetkamer of middels verneveling), zie o.a. hoofdstuk excacerbatie COPD (072).
• Zuurstof-saturatie (gemeten of cyanose tong): streven naar een minimale zuurstofsaturatie (SpO2) van 92%. Zo nodig starten met zuurstoftoediening. Zie hieronder.
• Opioïdengebruik: wees bij curatief beleid, binnen kaders van proportioneel gebruik, niet terughoudend met opioïden. Zie hieronder voor de medicatie.

Morfine

Starten met 6x daags 2,5-5 mg morfine via venflon i.m. of s.c.. Bij nierfunctiestoornis kan actieve metaboliet stapelen.

Denk aan toevoegen Movicolon of lactulose!

Geneesmiddelnaam

Dosering + opmerkingen

Gevoel van benauwdheid behandelen:

• Sufheid: kritische beoordeling van indicatie voor sufheid- inducerende middelen, zoals benzodiazepinen. Evt. (tijdelijk) stoppen er mee.
• Bij tekens van herstel starten met opbouwend mobilisatieschema (betrekken van fysiotherapeut).

Zie ook voor de ondersteunende maatregelen bij de meest voorkomende symptomen van lage luchtweginfectie bij kwetsbare ouderen (kortademigheid, hoesten, droge mond, verminderde  intake van vocht en voeding, pijn, uitdroging, obstipatie, delier, en koorts) FTO’s Archipel en de richtlijnen van Pallialine. Voor pijn wordt tevens verwezen naar de Verenso-richtlijn Pijn bij ouderen en voor delier naar de NVKG-richtlijn Delier.

Bron: Verenso - Lage luchtweginfecties

LET OP! 2) Bij het geven van een kleine dosis morfine 5 mg (=0,5 ml) via een venflon naaldje, blijft een substantiële hoeveelheid achter in de ruimte van de venflonnaald. Van de 0,5 ml blijft (alleen) bij de eerste gift 0,22 ml in de venflon achter en komt dus maar 0,38 ml (=3,8 mg) subcutaan. Dit is op te lossen door eerste gift altijd hoger te doseren (bijvoorbeeld 10 mg = 1 ml) er komt dan 0,78 ml (=7,8 mg) subcutaan.

LET OP! 1) Altijd voorschrijven in milliliters in Medimo! Zie hier de afspraken die we gemaakt hebben in de vakgroep (800).

Lactulose

Macrogol (Movicolon™)

1-2 dd 15-30 ml (dag 1-3 30 ml), werkzaam na 1-2 dagen. (Nadeel: het plakt en heeft geen voorkeur bij diabeten).

1 dd 1-2 sachets, werkzaam na 1-2 dagen. (Nadeel; veel patiënten vinden de oplossing vies smaken, dit kan voorkomen worden door de oplossing met siroop op smaak te brengen).

Geneesmiddelnaam

Dosering + opmerkingen

Toevoegen bij opiaten om obstipatie te voorkomen

• Bij uitputting, cyanose, bewustzijnsdaling 6 liter/minuut zuurstof met masker geven, zo snel mogelijk afbouwen i.v.m. risico op hypercapnie. Streefwaarde 90-92%, en dan zuurstof afbouwen / minderen. Bij COPD patiënten zijn eventueel lagere grenswaarden geldig.
• Bij hypoxie bij saturatie <92% of daling van 3% t.o.v. normaalwaarde bij een patiënt die chronisch zuurstof gebruikt.
• Continue zuurstoftherapie bij chronisch respiratoir falen (d.w.z. pO2 < 8,0 kPa of 60 mmHg of SaO2 < 89% ). Zie ook START - Criteria (083)

Zuurstof therapie:

Naslagwerk en bronvermelding:

Formularium - COVID-19 (078)

Formularium - START-STOPP criteria tractus respiratorius (083)

Ephor / Expertisecentrum PHarmacotherapie bij OudeRen - Ephor is er voor te zorgen dat de oude patiënt beter farmacotherapeutisch wordt behandeld.

Verenso - Lage luchtweginfecties

NHG standaard - Acuut hoesten

NHG standaard - Astma bij volwassenen

NHG standaard - COPD

Als COPD-patiënt hoofdpijn aangeeft of suf wordt onder zuurstofsuppletie: vraag dan aan de zorg om onmiddellijk te overleggen met arts i.v.m. kans op hypercapnie!

w

w

w

2020-01-13 Lage Luchtweginfecties.pptx FTO presentatie

2024-09-09 Pneumonie.pptx FTO presentatie

Het verschil in kwaliteit van zuurstof tussen een concentrator en flessengas

• Zuurstofconcentratoren scheiden zuurstof uit de lucht in de omgeving en leveren een continue stroom van zuurstof met een zuurstofpurity van ongeveer 90-95%. Dit betekent dat de zuurstof minder verontreinigd is en beter geschikt is voor langdurig gebruik.
• Flessengas daarentegen bevat zuurstof met een zuurstofpurity van ongeveer 99.5%, wat het ideaal is voor medische toepassingen. Flessengas wordt meestal gebruikt voor kortere periodes en biedt een directe en snelle bron van zuurstof.